Freelance, son dönemde oldukça popüler olan bir çalışma yöntemi veya şekli. ‘Bağımsız çalışmak’ olarak Türkçeye çevirebileceğimiz bu kavramın amacı herhangi bir yere ya da birisine bağlı olmadan, kendi istediğiniz işleri proje bazında yaparak aynı zamanda para kazanmak. Bunu yapabileceğiniz pek çok farklı iş kolu var. Ek olarak herhangi bir yere bağlı çalışırken de ek iş olarak kendinize freelance bir iş seçebilirsiniz.
Freelance Çalışmak İçin Ne Yapmalısınız?
Freelance çalışabilmek için iş alabileceğiniz bazı freelance sitelere üye olarak görevler şeklinde freelance iş alabilirsiniz. Eğer iş yapmak istediğiniz alanda çevreniz genişse herhangi bir işe ihtiyaç olduğu taktirde hazır olduğunuzu söyleyebilirsiniz. Her şeyde olduğu gibi network burada da oldukça önemlidir. Eğer tasarım, fotoğrafçılık gibi şeyler yapıyorsanız kendinize bir sosyal medya hesabı açabilirsiniz böylece takipçileriniz artıkça işlerinizin de artma olasılığı yükselir.
Freelance çalışabilmek istiyorsanız yapacağınız işi yapmak için gerekli ana materyallere sahip olmalısınız. Örneğin; bilgisayar, fotoğraf makinesi gibi büyük ve pahalı ihtiyaç materyallerini tüm işlerde kullanmak için mutlaka edinmelisiniz. Daha sonrasında bazı işler özelinde yeni bir materyal satın almanız gerekebilir. Bu ihtiyaçlar için işi aldığınız kişilerle konuşabilirsiniz. Sizin sonrasında işinize yarayacak bir şeyse kendiniz satın alabilecekken eğer yapacağınız tek bir iş için ihtiyaçsa bunu işverenle konuşarak bütçenin içerisine ekletebilirsiniz.
Freelance Çalışmak İçin Nasıl Özelliklere Sahip Olmak Gerekir?
Freelance çalışmak dışarıdan çok güzel ve rahat gözüküyor olsa da aslında herkesin yapabileceği bir iş değildir. Bazı zorlukları olduğu gibi bazı kişilik özelliklerine de sahip olmanız süreci kolaylaştıracaktır. Eğer bunlara sahip değilseniz sizi zor zamanlar bekleyebilir. Ne demek mi istiyoruz?
Freelance işlerin bir garantisi yoktur. Elbette sizin tecrübenize ve işinizin kalitesine bağlı olduğu için asla boş kalmayabilirsiniz ancak genellikle freelance çalışanlar her daim çok kolay iş bulamayabilirler. Bu da işinizin düzensiz ilerlemeye son derece açık olduğu anlamına gelir. Burada önemli olan siz bununla baş edebilir misiniz? Düzensiz iş gelmesi aynı zamanda alacağınız ücretin de düzensiz olacağı anlamına gelir. Bir seferde toplu bir ödeme alıp birkaç ay onunla idare etmeniz de gerekebilir. Yani freelance çalışabilmek için ekonomik olarak tutumlu ve kişilik olarak sabırlı olmalısınız.
Bağımsız çalışabilmenin başka bir koşulu da her daim kendinize ait bir iş ortamına sahip olmanız. Aldığınız herhangi bir iş için yapacağınız görüşmeleri rahatlıkla yapabileceğiniz, işleri sakin kafayla yapabileceğiniz bir masa hatta mümkünse bir odaya ihtiyacınız olacak. Bunun için evinizin bir bölümünü ayırabileceğiniz gibi paylaşımlı bir ofis de kiralayabilirsiniz. Ya da dışarıda çalışmayı seviyorsanız kendinize interneti iyi olan ve rahat çalışabileceğiniz yerler de bulabilirsiniz. Bu da sürekli evden çalışmanın haricinde sizin için daha eğlenceli olacaktır.
Freelance Çalışmanın Avantajları
Freelance çalışmanın en büyük avantajı istediğiniz yerden çalışabiliyor olmanızdır. Evinizde uygun ortam yaratarak evinizden çalışabileceğiniz gibi dışarıdan bir yerden de çalışabilirsiniz. Hatta istediğiniz bir başka şehre, ülkeye gidip istediğiniz kadar kalırken de işinizi yapmaya devam edebilirsiniz. Bir freelancer olarak bazı istisnai durumlar dışında dünyanın her yerinde çalışabilir ve eğer şartlarınız müsaitse dünyanın her yerinden iş alabilirsiniz. İşte freelancer olmanın en güzel yanlarından birisi budur.
Bir diğer güzel yanı ise canınız istemediğinde çalışmama şansınızın olması ve deadline’ların belirlenmesindeki rolünüzdür. Yani işverenle şartları baştan konuşarak kendinize geniş bir zaman dilimi ayırtabilirsiniz. Bazı acil durumlar haricinde freelance işler genelde belli bir zaman yayılarak verilir. Ya da iki freelance işinizin arasında biraz dinlenmek de tamamen sizin elinizdedir. Yeni bir iş almak istemiyorsanız ve maddi durumunuz müsaitse biraz daha bekleyip daha sonra iş alabilirsiniz. Yani tatillerinizi kendiniz ayarlayabilirsiniz. Çalışmak istediğiniz ölçüde çalışırsınız.
Tatilleri ayarlamak ve canınız istediğinde iş almak burada anlattığımız kadar kolay olmayabilir. Yani eğer yüksek miktarlar kazanmak istiyorsanız çok iş almanız ve belki de bir yerde çalıştığınızdan daha fazla çalışmanız da gerekebilir. Yani aslında freelancer’lık biraz belirsizdir ve siz nasıl çalışmayı sevdiğinizi biraz da işleri deneyimledikten sonra kendiniz öğrenirsiniz. Kendiniz nasıl çalışmanın sizi mutlu ettiğine karar vererek buna yönelik bir aksiyon alabilirsiniz.
Freelance çalışmanın bir diğer güzelliği de pek çok şeyi kendiniz ayarladığınız gibi çalışma saatlerini de kendiniz ayarlarsınız. Yani örneğin erken kalkmayı sevmeyen ve geceleri çalışmaya müsait bir yapınız varsa eğer freelance çalışma tarzı size göre olabilir. Çünkü aldığınız işi zamanında teslim ettiğiniz sürece ne zaman isterseniz o zaman çalışırsınız. Bu da size özgürlük ve yaratıcılık alanı tanır.
Freelance Çalışmanın Avantajları Nelerdir?
- Esnek Çalışma Saatleri:
- Freelancer’lar genellikle kendi çalışma saatlerini belirleyebilirler, bu da daha esnek bir çalışma düzeni sağlar.
- Konum Bağımsız Çalışma:
- Freelance çalışanlar, işlerini genellikle istedikleri herhangi bir yerden yürütebilirler. Ofise bağlı kalmadan dünyanın dört bir yanındaki müşterilerle işbirliği yapabilirler.
- Kendi Müşterilerinizi Seçme Özgürlüğü:
- Freelancer’lar, kendi uzmanlık alanlarına uygun projeleri seçme şansına sahiptirler. Bu, ilgi duydukları konularda çalışma olanağı sağlar.
- Çeşitli Projelerde Deneyim Kazanma:
- Freelance çalışma, farklı sektörlerden ve müşterilerden gelen projelerde çalışma fırsatı sunar, bu da kişinin deneyimini genişletmesine yardımcı olabilir.
- Kendi Tarifinizi Belirleme:
- Freelance çalışanlar, kendi hizmet bedellerini belirleme özgürlüğüne sahiptirler. Başarılarına ve deneyimlerine bağlı olarak gelirlerini yönetebilirler.
- İş Güvenliği ve Bağımsızlık:
- Birden fazla müşteriyle çalıştıkları için, bir müşterinin işbirliğini sonlandırması durumunda diğer projelerle devam edebilirler.
Freelance Çalışmanın Dezavantajları
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu çalışma şeklinin size uygun olması gerekir. Sabırlı veya tutumlu değilseniz freelancer olarak düzenli bir hayatınızın olması çok zor olur. Parayı aldığınız ilk zamanlar tabiri caizse ‘krallar gibi’ yaşadıktan sonra iş bulamadığınız taktirde veya işler planladığınız gibi gitmediği taktirde sıkıntı çekmeniz olasıdır. Bu sebeple bu tarz bir iş için hazır olup olmadığınızı iyi düşünün. Örneğin; Eğer hali hazırda var olan işinizden çıkıp freelancer olarak çalışmayı denemek istiyorsanız maaşınızın bir miktarını hiç kullanmamak üzere birisine verip kalan parayı kendinize yettirmeye çalışın. Freelance çalışırken öyle bir durumda kalırsanız bu sizi ne kadar zorlar böylece görmüş olursunuz.
Freelance çalışıyorsanız kendinize bir şahıs şirketi kurmanız gerekir. Bu noktada yaptığınız işler için fatura kesebilirsiniz. Aynı zamanda sosyal olarak sağlanması gereken hakları da sizin kendi kendinize sağlamanız gerekir. Örneğin sigortanızı kendiniz yatırmalısınız, yemeğinizi kendiniz karşılamalısınız, eğer özel sağlık sigortası kullanmak istiyorsanız bunu kendiniz ödemeli ve ilgilenmelisiniz. Özellikle de kurumsal bir yapıdan çıkıyorsanız veya büyük şirketlerde çalıştıktan sonra freelance çalışmaya geçecekseniz bu süreçlerde biraz zorlanabilirsiniz.
Freelance çalışmak için önemli olan ne istediğinize ve neye ihtiyacınız olduğuna doğru karar verebilmektir. Freelance çalışmak herkese göre bir şey değildir. Bazı insanlar az önce saydığımız dezavantajlarla uğraşmak istemezken bazı kişiler içinse çok önemli meseleler olmadığı için onlar için avantajlıdır. Ya da bazı insanlar ofis ortamını, kalabalık bir ortamda çalışmayı severler ve bununla motive olurlar bazı insanlarsa yalnız başına çok daha iyi odaklanırlar. Bu sebeple öncelikle freelance çalışmak konusunda karara varmadan önce bunların hepsini değerlendirmeniz önemlidir.
Freelance Çalışmanın Dezavantajları Nelerdir?
- Düzensiz Gelir:
- Freelancer’lar, iş projeleri bitimine bağlı olarak gelir elde ederler. Bu durum, düzensiz gelir akışına neden olabilir.
- Sosyal İzolasyon:
- Ofis ortamında çalışmayan freelancer’lar, zamanlarının çoğunu tek başlarına geçirebilirler. Bu durum, sosyal izolasyona yol açabilir.
- Müşteri Bulma ve İş Pazarlaması Zorlukları:
- Freelancer’lar, müşteri bulma ve iş pazarlama süreçleriyle uğraşmak zorundadırlar. Bu, zaman ve çaba gerektiren bir süreç olabilir.
- Ödeme Sorunları:
- Bazı durumlarda, müşterilerle yaşanan ödeme sorunları freelancer’ları etkileyebilir. Gecikmiş ödemeler veya anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir.
- Yokluk ve Tatil İzinleri:
- Freelance çalışanlar, genellikle kendi izin ve tatil planlarını düzenlemek zorundadırlar. Resmi izin ve tatil avantajlarından yoksun olabilirler.
- Sağlık Sigortası Sorunları:
- Bağımsız çalışanlar, genellikle kendi sağlık sigortalarını sağlamak zorundadırlar. Bu, ek maliyet ve organizasyon gerektirebilir.
Şimdi gelin birlikte en sık yapılan freelance işlere kısaca bir göz atalım:
Tasarım
Tasarım yapmaya yeteneği olan, gerek görsel gerek video içerikleri tasarlayan kişiler genellikle ajanslarda çalışırlar ancak freelance çalışan da çok büyük bir kesim vardır. Tasarım işleri ara ara verilen revizyon ve briefler haricinde kişinin kendi kendine geliştirdiği bir süreçtir ve teknik çok fazla detay barındırır. Bu sebeple tasarım yapmak uzaktan yapılmaya oldukça müsait bir iştir.
Video kurgusu yapanlar, sosyal medya postu tasarlayanlar, logo yapanlar ve daha pek çok farklı işi yapabilen tasarımcılar bu işleri uzaktan götürebildikleri için evlerine veya çalıştıkları yere iyi bir bilgisayar alarak kendilerine yatırım yaptıktan sonra bu işlere girişirler. Yaptıkları işin kalitesi de onlara yeni işler getireceğinden işler genellikle network ile yürür. Ancak yine daha önce yukarıda örnek verdiğimiz gibi kendisine güvenen veya belli bir alanda uzmanlaşan tasarımcılar kendilerini sosyal medya, websitesi gibi yerlerde tanıtarak daha fazla kişiye ulaşabilirler ve daha fazla iş alabilirler.
Blog Açma / Yazma
Blog açmak veya var olan bloglarda yazılar yazmak da içerik yazarlığı diye geçer ve oldukça yaygın olarak yapılan bir freelance iştir. Çoğu yazar tek bir blogda çalışmaktansa birden fazla bloğa yazılarını göndererek çalışır. Bunun için her hafta, ay veya gün belli sayıda yazı göndermek üzerine baştan anlaşılır ve ilgili olunan, gerekli alanlarda gerekli uygunlukta yazılar yazılır.
Ancak blog yazarlığı yapabilmek için internet dünyasını, sosyal medyayı ve güncel olayları yakından takip etmek önemlidir. Hepsinden önemlisi SEO odaklı yazılar yazabiliyor olmak gerekir. İnternette bir yazının okunması, bir sitenin öne çıkması için gereken en önemli şeylerden biri SEO’dur ve bir blog yazarının SEO’ya dikkat ederek yazı yazması önemlidir.
Blog yazarlığının dışında bir blog kurmak ve bu bloğu bir satış aracı veya reklam aracı kullanarak para kazanmak da mümkündür. Fakat bunun için biraz daha fazla altyapıya ihtiyacınız vardır. Örneğin; öncelikle bir konu bulup o çerçeveye uygun bir site yaptırmanız gerekir. Sonra nasıl içerikler üreteceğinize ve bu içerikleri ne sıklıkla üreteceğinize karar vermeniz gerekir. Ardından sitenizin gelir modeline, bunları nasıl kullanacağınıza karar vermelisiniz. Yani eğer bir blog sitesi açmak ve onun üzerinden para kazanmak istiyorsanız bu işi iyice araştırmanız gerekir.
Çevirmenlik
Çevirmenlik uzun yıllardır uzaktan yapılabilen bir meslek olduğu için genellikle freelance çalışmaya oldukça müsaittir. Eğer İngilizce veya farklı diller biliyorsanız çeşitli kitapları, filmleri, makaleleri veya farklı çeviri ihtiyacı duyan materyalleri freelance çalışarak çevirebilirsiniz.
Çevirmenlik işini yapabilmek için öncelikle bilgisayara ihtiyaç duyacaksınızdır. Gerisi biraz da sizin çevirmenlik stilinize kaldığı için sözlükleri bilgisayar üzerinden kullanacaksınız bilgisayarınızı alıp her yerden çalışabilirsiniz. Ya da ihtiyaç duyduğunuz kitap ve sözlüklerden oluşan kendinize ait küçük bir kütüphane ve masa ile evinizden de çalışabilirsiniz.
Fotoğrafçılık
Fotoğraf çekmek profesyonel işiniz veya hobiniz olabilir. Bunu freelance olarak kendiniz de yapabilirsiniz. Peki bu nasıl mümkün?
Şöyle ki; shutterstock.com, stock.adobe.com, dreamstime.com gibi sitelere çektiğiniz fotoğrafları yükleyebilirsiniz. Bu siteler her daim stok fotoğraf bulundurmak zorunda olan siteler oldukları için düzenli olarak profesyonel fotoğraflar satın alıp sitelerine yükleyerek çalışırlar. Sizin yüklediğiniz fotoğraflar indirildikçe de para kazanırsınız. Eğer sık kullanılan, tercih edilen fotoğraflar yüklerseniz fotoğraflarınızın indirilme oranı da artacaktır. Bu işi eğer fotoğraf çekmeyi iyi becerdiğinizi düşünüyorsanız hobi olarak da yapabilirsiniz. Yani farklı bir işinizi hali hazırda zaten yapıyorken aynı zamanda zaman zaman çektiğiniz fotoğrafları bu sitelere yükleyebilirsiniz. Bu sayede ek bir iş edinmiş olursunuz ve edindiğiniz bu iş aynı zamanda freelance bir iş olur.